به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روابط عمومی موزه سینما، نشست دورهمی فعالان حوزه کودک و نوجوان با موضوع «کنشگری فعالان این حوزه و تنظیم نظام نامه تولید و مصرف رسانه های جمعی (فیلم و انیمیشن)» عصر روز گذشته، ۱۵ تیرماه در سالن سینماتوگراف موزه سینمای ایران برگزار شد.
صنعت موزه سینما: رده‌بندی سنی تنها راه کنترل سینما نیست
در ابتدای این نشست مجید اسماعیلی -مدیرعامل موزه سینما – با خوشحالی از حضور سینماگرانی پیام رسول صدرعاملی، پرویز شیخ طادی و وحید نیکخواه آزاد گفت: امروز محتواهای تولید شده به راحتی در محل قرارگیری می‌گیرند، در این شرایط با انفجاری از انواع مختلف و هجوم اطلاعات منفی و مثبت و از سوی دیگر تأثیرگذار هستند. پیام‌ها وجود دارد. هر فردی می‌توانست با یک شعر و هنر، فضای جالبی ایجاد کند و در دوره‌های هنرمندان را کنترل می‌کند اما امروز از نظر کمی و کیفیت ارسال پیام در فضای عجیب و غریب داریم. مهم‌ترین‌ها از طریق تصویر منتقل می‌شود و نفوذ آن بسیار زیاد است. در این شرایط جامعه باید برای این نوع پیام‌ها تصمیم گیری کند. اگر یک پیام برای چه سنی مناسب است و آیا پیام درست طراحی شده و علمی است یا غیرکارشناسی است.
او با بیان اینکه قوی هر کاری از بخش مردمی ماندگارتر است، گفت: اگر بخواهیم چتری در برابر رسانه‌های مضر و غیرحرفه‌ای ایجاد کنیم، باید از خانواده شروع کنیم. این سوال پیش می آید که ما باید تا حال جامعه را بسازیم امروز نسبت به محصولات رسانه ها و این محصولات را به عنوان محصول برتر و فراگیر بشناسیم و چه کاری انجام دهیم تا خانواده ها در این موارد بیشتر شود. باید در مورد چیزهایی که مصرف می‌کنند حساس باشیم و متوجه شویم که بیشترین میزان مصرف را انجام دهیم.
مدیر موزه سینما با بیان اینکه رده بندی سنی آثار یک بحث حاکمیتی است و به ما ربطی ندارد، گفت: باید بپذیریم که رده بندی تنها راه نیست و نمی توانم فقط با رده بندی سینما را کنترل کنیم و ما را به هیچ وجه دنبال کنیم حاکمیتی نیستیم بلکه میخواهیم. خانواده‌ها نسبت به محصولات مصرفی رسانه‌ها می‌شوند و سیستم‌ها و برنامه‌های خود را تحریک می‌کنند.
اسماعیلی با بیان اینکه جذاب و کار پژوهشی خانواده است، بررسیان کرد: سینمای دنیا نسبت به ۲۰ سال قبل به شدت جدی و عمیق است. دنیایی که رسانه پرمخاطب سینما را درست کرده و در حرکت است، به شدت علمی و دانشگاهی است. «جی جی آبرامز» زمانیکه می‌خواهد فیلمنامه‌اش را بنویسد، گاهی ۱۵۰ نفر درباره موضوع انتخاب شده نظر می‌دهند و یا «هاوارد گودرون» زمانی که می‌خواهد فیلم بسازد به هیچ سطحی نگاه نمی‌کند. درحال حاضر در دوره‌ای قرار داریم که مردم با فضای محیطی و فلسفی در این فضا هستند، مطالب ما از خانوده به فیلمساز این است که در تولیدات سینمایی خود نهایت توجه را داشته باشند.
وی با بیان اینکه نظام پیشنهاد و استفاده از نگاه کنترلی و حاکمیتی خود را کنار بگذارد و تولید کننده و مصرف کننده برود، بیان داشته باشد: برای اینکه این چرخه خوب شکل بگیرد نباید از درستی بین سینما و دانشگاه دوری کنیم. مطمئناً این کار انجام نشده و اگر هم انجام شود علمی نبوده است. کار نظام نامه‌های اتفاق بیفتد و از دوستانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند بخواهند تا در آن به ما کمک کنند. سعی کنید وضعیت را به مکانی برسانیم تا فیلمسازان و خانواده‌ها به مناسبی برسند.
اسماعیلی همچنین یادآور شد: موزه سینما نقطه تماس و تلاقی سینماگران، خانواده‌ها، نخبگان معلمان، مدرسان و فعال حوزه کودک و نوجوان باشید.
انتقاد صدرعاملی از حاکم شدن سلیقه‌های متعدد و جدی نگرفتن سینمای کودک و نوجوان
در ادامه این نشست رسول صدرعاملی همچنین گفت: چیزی که به دنبال آن برسیم ما از این چهار دهه فعالیت سینمای ایران و سینمای کودک و نوجوان است. در دهه ۶۰ ما هیچ تعریفی از سینمای جمهوری اسلامی ایران نداشتیم و بعد از انقلاب آرام آرام خود را از مسیر کودک و نوجوان پیدا کرد. ما به سرعت متوجه حرف‌ها و اندیشه‌هایی درباره سینمای کودک و نوجوان می‌شویم که در هیچ جای جهان وجود ندارد و یا نسبت به آن بی‌توجه است و به همین دلیل در نیمه اول دهه هفتاد سینمای ایران به سرعت با تیتر سینمای کودک و نوجوان در جهان شروع می‌شود. به خودنمایی و درخشش کرد. یعنی راه سینمای ایران به سوی سینمای جهان از طریق سینمای کودک اتفاق افتاد. مجموعه فیلمسازانی که در این راه آغازگر بودند و در اوایل دهه هفتاد بسیار بلند و شکوفنده کار می‌کردند، هم فعالان سینمای کودک بودند و هم در سینمای نوجوان کار می‌کردند و ما تلاش می‌کردیم این کار را انجام دهیم. می‌شود که دغدغه‌های ذهنی و دریافت‌های اجتماعی از زندگی مربوط به سینمای کودک نمی‌شود. سینمای کودک سینمای خیالپرداز و رویاپرداز است که به طور واقعی در آن زندگی می‌کند. تجربه تا به امروز این اتفاق نیفتاد اما به تبع سینمای ایران، شاهد بودیم جشنواره های نوجوان در دنیا برای سینمایان راه افتادند که سینمای کودک را جدا کردند.
صدرعاملی با بیان اینکه در دو دهه گذشته سینمای کودک و نوجوان به قهقرا رفت، بیان داشت: سینمای کودک از نظر اقتصادی در ارتباط با مخاطب در گیشه بسیار موفق بود اما به یکباره سینمای اجتماعی آمد و گاهی درست و گاهی نادرست خود را نشان داد. .
وی ادامه داد: در هیچ کدام از دولت‌های قبل از سینمای کودک و نوجوان جدی گرفته نشد و تنها عشق، شور و علاقه‌های فردی برخی از فیلم‌ها و مدیران دولتی بودند که جشنواره فیلم کودک و نوجوان را زنده نگه داشت اما آنقدر سلیقه‌ها حاکم بود که هیچ فردی را نپرسید. که اگر جشنواره در اصفهان برگزار شود چرا در دوره‌های به همدان رفت به عنوان مثال می‌شود جشنواره کن را در پاریس برگزار کرد.
صدرعاملی تاکید کرد: امروز نیاز به نویسندگانی داریم که به جهان ذهنی و کودکی که از دل خانواده بیرون می‌آید، نزدیک باشد. کودک در خانواده مناسباتی و وقایعی می‌بیند که بر اساس آن رویابافی می‌کند. سینمای کودک؛ سینمای خیالپرداز و رویاپرداز از دل جامعه بیرون می‌آید. باید به شکل تخصصی برای کودکان کار کنیم و سینمایی که رویاپردازی می‌کند از دل خانواده درآید.
وی ادامه داد: سینمای کودک سینمای است که باید کودکان را به شوق آورد تا وقتی در داخل سینما می‌روند دلشان نمی‌خواهد سینما را ترک کند. و نوجوان است.
وحید نیکخواه آزاد: در عصر امروز هر شهروند یک فیلمساز است
در ادامه وحید نیکخواه آزاد، فیلمساز حوزه کودک و نوجوان با بیان اینکه محتوا از راه قصه بهتر به یاد مخاطب می‌ماند و آموزش داده می‌شود، گفت: مخاطب همیشه به دنبال نکات شیرین در محتوا است. به یاد شخصی از من می پرسم چه کنیم بچه ها بیشتر کتاب بخوانند؟ در پاسخ به او گفتم تا به حال فکر کنم که چه کاری انجام دهیم تا بچه‌ها بیشتر شکلات بخورند؟ آنها به طور طبیعی اینکار را انجام می دهند. اگر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را ببینند باید جذابیت‌هایی را با شکل‌های خوردن با آنها فیلم‌ها ایجاد کنیم. کودکان هم تصویری و هم بازی کردن را دوست دارند و بازی کردن شغل آنها. کودکان به دنبال بازی هستند و زمانی می‌توانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم که از طریق شغلشان و بیشترین دغدغه‌ها به آنها نزدیک شود در غیر توفیقی پیدا نمی‌شود.
کارگردان پاتال و آرزوهای کوچک و گلنار، ادامه داد: سینمای کودک ما تنها با تولید فیلمی که مشتری داشته باشید و برای آن ازدحام شود، موفق می‌شود. خداوند در قرآن حرف‌هایی که تأثیرگذار باشد را در قالب داستان و داستان می‌کند، پس داستان‌گویی نقش بسیاری در سینما و تأثیر آن دارد. بحث مهم دیگر مقوله حس و تاثیر آن است ما باید روی کودکان تاثیر حسی بگذاریم.
نیکخواهان گفت: در سال ۶۰ مدیر گروه شبکه یک بودم، مدرسه موشها ساخته شد. از همان زمان خاطرات تلخی از غلبه دانش تربیتی، جامعه شناس و روانشناس دارم. البته حضور چنین واجب است اما آنها فقط باید نظر بدهند و کار اصلی بر روی فیلمسازان است. امروز ما در عصری زندگی می‌کنیم که هر شهروند می‌تواند یک فیلمساز باشد و دیگر فضا اینگونه نیست که یک نفر فیلم بسازد و فرد دیگر مخاطب باشد.
پرویز شیخ طادی: انیمیشن های جذاب ژاپن و چین را آشتی داد
پرویز شیخ طادی فیلمساز دیگری که در این مراسم حضور داشت نیز گفت: سال‌ها ژاپن در پی آشتی با کشور چین بود اما میسر نمی‌شد زیرا نسل قدیم و میانسال آنها در جریان اختلافات دو کشور بودند اما با ساخت انیمیشن‌های جذابی که به همه کشورها می‌فرستند و به چین می‌رسند. توانستند با کودکان چین ارتباط برقرار کنند و آنها را انتخاب کنند و بدین ترتیب این دو کشور باهم خوب شدند و اختلافات از بین رفت. طبیعی است که این کار تعیین کننده یک متخصص بود.در مورد فیلم ها هم به همین شکل ابتدا یک متخصص باید کار را بررسی کند و بعد از آن که کار فیلمساز شروع می شود.
وی ادامه داد: چندین می‌شنویم که برای خانواده‌ها فیلم بسازیم تا بچه‌ها خوب تربیت شوند، اما این ایده اشتباه است زیرا نمی‌توان روی یکی از این موارد تاکید کرد تا تغییر دیگری انجام شود. حوزه فیلم کودک بسیار مهم است و ساخت آن باید با دانش کافی انجام شود.
وی ادامه داد: در کشورما اول نظرسنجی می‌سازند و بعد از فیلم می‌سازند که ابتدا باید فیلم را ساخت و بعد از نظرسنجی کرد و در واقع باید اثرسنجی کرد. امروز به جای نظرسنجی، دانش‌ها را از پشت قضیه برداشتیم. باید مطالب بسیار جدی داشته باشیم و همه باهم برای سرنوشت سینما، کودکان و ابزارهای هنری که روی خانواده و سینما اثر دارند، مطالب جدی داشته باشند.
عضو انجمن کودک و رسانه: نگرانی برای طبقه‌بندی سنی فیلم‌های شاخص‌های تربیتی بود
صدیقه سلطانی نژاد از انجمن و رسانه همچنین درباره نظام‌های رده‌بندی سنی گفت: در سال ۹۸ پژوهشی با موضوع بررسی اسناد و نظامنامه بین‌المللی در حوزه کودک بر اساس نظریه‌های اسلامی و بومی داشتیم و در ایران شیوه نامه‌هایی وجود داشت که مصداقی بیشتری داشت. به عنوان مثال، فیلم‌ها را می‌دیدند و می‌گفتند مناسب چه رده سنی است، تحویل داده‌ها می‌شد و درباره حذفیات نظر می‌دادند.
وی با بیان اینکه ما دارای ویژگیهای تربیتی بود، ادامه داد: ۱۸ کشور خارجی را بررسی کرد و بیشتر بر روی تولید هر کدام از محصولات کودک و نوجوان بود که کدام نظامنامه‌ها بودند که ما روی آنها بودند و در نهایت متوجه شدند که در همه چیز. ساز و کار حقوقی هستند. اما در مجموع همه آنها ثابتی داشتند که شامل روانشناس، معلم و خانواده ها و … بودند. در نهایت اسناد را بررسی کردیم و متوجه شدیم برای این پژوهش نیاز به پشتوانه فکری داریم به همین دلیل خانواده و مربیان رفتیم و آنها هم طبقه بندی سنی انجام دادند. در مجموع می توان گفت فعالین حوزه کودک و نوجوان به دنبال نقش پذیری بیشتر خانواده در موضوع رسانه هستند.
علیرضا گودرزی فراهانی – مدیر پلتفرم چی‌خوبه مجموعه انارستان – که به صورت آنلاین از کشور روسیه در این نشست حضور داشت، هم گفت: باید مجموعه سیستم‌نامه‌ای را که برای محتواها در نظر می‌گیریم را به عنوان یک سند بالا دستی یکپارچه انجام دهیم تا همه از آن استفاده کنند و بهتر باشد. یک حوزه کار را جلو نبریم و در نظر داشته باشید که فضای اثر بخشی در خانواده‌ها بیشتر است.
حسین حق پناه معاوت کودک و نوجوان تبیان و مدیر پلتفرم کدومو نیز طی سخنان کوتاهی گفت: ما مدعی نیستیم همه نظامنامه‌ها را بررسی کردند اما به خوبی می‌دانیم که نظام طبقه‌بندی سنی لازم است اما کافی نیست. اگر رده بندی به عنوان تنها راه حل مدیریت خانواده ها باشد راه حل یک طرفه از سوی حاکمیت صنعت برای سینما خواهد بود و اگر از سوی خود فیملسازان فایده نداشته باشد و نباید از یاد ببریم که اگر پشتوانه مردمی و فرهنگ عمومی نظام طبقه بندی سنی نباشد. ناکارآمد خواهد بود.
مرتضی رضایی‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز که به صورت مجازی از کشور ایرلند در این مراسم حضور داشت، گفت: باید واژه آموزشگاه را جایگزین سینما کنیم. نظر گاهی مثبت است، گاهی بی‌فایده است و گاهی منفی است. در سینمای ۱۰ برابر، تغییر رفتار و باورها نگرش‌ها اتفاق می‌افتد و به قصد و غرض نیست، اما آن را سخت و بسیار سخت و ماندگار می‌سازد و باید نگاهمان را به سینمای بنیادی دیگر تبدیل کنیم.
